-
1 кышкы
прил.1) в разн. знач. зи́мнийкышкы бураннар — зи́мние мете́ли
кышкы кием — зи́мняя оде́жда
кышкы юл — зи́мняя доро́га
кышкы сорт — зи́мний сорт
2) см. кышлыклы•- кышкы челлә -
2 кышкы пәлтә
palto -
3 кышкы
прв разн зн зимний -
4 кышкы
Winter- -
5 кышкы
прил. зимний -
6 кышкы йокы
зи́мняя спя́чка -
7 кышкы челлә
зи́мняя сороко́вка (сорок самых холодных дней: 25 декабря - 5 февраля) -
8 көзге-кышкы
прил.осе́нне-зи́мний ( период) -
9 qışqı
-
10 йокы
сущ.1) сон, дремо́та, дрёма || со́нный, дремо́тныйиртәнге йокы — у́тренний сон
татлы йокы — сла́дкий сон
йокым ачылды (таралды) — сон прошёл (разве́ялся)
сак йокы — чу́ткий сон
йокы белән тартышу — боро́ться со сно́м
йокы мендәр сорамый — (погов.) для сна поду́шка не тре́буется
ятсам йокы керми, капсам ашым үтми —(погов.) и сон не берёт, и аппети́т пропа́л
йокы тынычлыгы — со́нная (дремо́тная) тишина́
йокы хәлендә булу — быть в дремо́тном состоя́нии
2) спя́чкакышкы йокы — зи́мняя спя́чка ( медведей)
3) перен. сон, спя́чка; поко́й, тиши́наавыл төнге йокыда — дере́вня в ночно́м поко́е
табигать кышкы йокыга талган — приро́да погрузи́лась в зи́мнюю спя́чку
•- йокы аралаш
- йокы артериясе
- йокы бүлмәсе
- йокы даруы
- йокы калу
- йокы калдыру
- йокы капчыгы
- йокы күлмәге
- йокы мәге
- йокы сәгате
- йокы туйдыру
- йокы туймау
- йокы тую выспаться
- йокы үләне
- йокыдан айну
- йокыдан торгызу
- йокыдан уяту
- йокыдан тору
- йокыдан уяну
- йокысын ачу••йокы алмау (кермәү, килмәү) — потеря́ть сон, сон не идёт
йокы базарына китү — засну́ть, усну́ть
йокы изрәтү — см. йокы басу
йокы йөзе күрмәү — ни сна, ни поко́я не вида́ть
йокы качыру — разогна́ть, разве́ять сон (дремо́ту)
йокы китергеч — усыпля́ющий; ску́чный; наводя́щий (навева́ющий) сон ( доклад)
йокы симертү (бүсү, сүтү) — прост. спать мно́го, до́лго
йокы чүлмәге — см. йокы капчыгы 2)
йокыга ою (бирелү) — погружа́ться/погрузи́ться в сон
йокыга сак булу — спать соловьи́ным сном
йокыдан баш чыкмау (айный алмау) — мно́го спать
йокыдан уятып (торгызып) сораганда да (сорасалар да) — в любо́е вре́мя, в любо́й моме́нт
йокың (йокыгыз) тәмле булсын! — прия́тного тебе́ (вам) сна!
- йокы килүйокысы җитү — см. йокы басу
- йокыга талу
- йокыга чуму -
11 суык
1. сущ.1)а) хо́лод, моро́з; стыньсуыклар килә — наступа́ют холода́
суыкка чыгару — вы́нести на моро́з
кышкы суыкта — в зи́мние холода́; в зи́мний моро́з
утыз градус суык — три́дцать гра́дусов моро́за
суыктан калтырану — дрожа́ть от хо́лода
суыкта тоту — держа́ть в хо́лоде (на моро́зе)
чатнама (каты) суык — жёсткий моро́з, сту́жа
б) холодо́киртәнге суык — у́тренний холодо́к
2) мн. холода́, моро́зысуыклар башланды — наступи́ли холода́
кышкы суыклар — зи́мние холода́
2. прил.декабрь суыклары — дека́брьские моро́зы
1) моро́зный; холо́дныйсуык көн — холо́дный (моро́зный) день
суык бүлмә — холо́дная ко́мната
суык һава — моро́зный (холо́дный) во́здух
суык җил — холо́дный ве́тер
суык чәй — холо́дный чай
суык су — холо́дная (студёная) вода́
суык куллар — холо́дные ру́ки
2) перен. прохла́дный; холо́дныйсуык мөгамәлә — прохла́дное отноше́ние
3) в знач. нареч.а) хо́лодно, моро́знобүген бик суык — сего́дня о́чень хо́лодно (моро́зно)
б) перен.; разг. хо́лодноул суык кына җавап бирә — он отвеча́ет дово́льно хо́лодно
•- суык алу
- суык бабай
- Кыш бабай
- суык сугы
- суык тешләү
- суык тидерү
- суык тию
- суык тиючән
- суык чир
- суыкка бирешмәүчән
- суыкка бирешмәүчәнлек
- суыкка чыдамлы
- суыкка чыдамлылык••суык абзый — моро́з-ба́тюшка
суык оста — пренебр. шаба́шник
- суык аяк- суык туңдырып йөрү -
12 агрочара
-
13 бермәлне
нареч.; диал.ка́к-то раз, одна́жды см. тж. бервакытбермәлне кышкы буранда — одна́жды в зи́мнюю вью́гу
бермәлне очрашкан идек — ка́к-то раз встреча́лись
-
14 зарыктыргыч
прил.1) томи́тельныйзарыктыргыч көтү сәгатьләре бетте — ко́нчилось томи́тельное ожида́ние, прошли́ часы́ томи́тельного ожида́ния
2) ску́чный, надое́дливый; ну́дный, утоми́тельныйзарыктыргыч озын юл — утоми́тельная дли́нная доро́га
зарыктыргыч кышкы озын төннәр — ску́чные зи́мние до́лгие но́чи
-
15 затон
-
16 зәмһәрир
сущ.; книжн.1) миф.; рел. холо́дный ад2) си́льный моро́з, сту́жа; си́льные (треску́чие) холода́; лю́тая зима́кышкы зәмһәрирдә — в си́льные (треску́чие) моро́зы; в сту́жу
••зәмһәрир көязе — шутл. мо́дник (франт) в сту́жу (человек, который легко одевается, держит фасон и в мороз)
зәмһәрир суыгы (зәмһәрир салкыны) — си́льные (треску́чие) моро́зы (холода́), лю́тый моро́з
-
17 иртә
1. сущ.; прям.; перен.1) у́тро, у́тренняя пора́кышкы иртә — зи́мнее у́тро
иртә кичтән хәерлерәк — (погов.) у́тро ве́чера мудрене́е
2) у́тренник; см. тж. иртәлек2. прил.балалар иртәсе — де́тский у́тренник
1) ра́нний, наступи́вший ра́но ( о времени года)иртә (килгән) яз — ра́нняя весна́
иртә (килгән) үлем — ра́нняя, безвре́менная смерть
2) ра́нний, скороспе́лый (о фруктах, овощах)3. нареч.бәрәңгенең һәм яшелчәнең иртә өлгерешле сортлары — ра́нние сорта́ карто́феля и овоще́й
1) ра́но, преждевре́менно, ра́ньше вре́мени ( вступать в брак)иртә картаю — ра́но соста́риться
көз иртә килде — о́сень наступи́ла ра́но
2) ра́но, ра́ньшеиртә кычкырган күкенең башы авырта — (посл.) ра́но пта́шечка запе́ла, как бы ко́шечка не съе́ла (букв. у куку́шки, закукова́вшей ра́но, голова́ боли́т)
3) в знач. сказ. ра́но, ранова́тоашарга иртә әле — обе́дать ещё ра́но
•- иртә буаз
- иртә намазы••иртә кереп яту — ра́но умере́ть
иртә таңнан — ра́нним у́тром, спозара́нку; до петухо́в, чуть свет, ни свет ни заря́
иртә таңнан кара төнгә кадәр (хәтле, чаклы) —см. иртәдән кичкә кадәр
иртә туып кич калган — как со́нная му́ха ( о медлительном человеке)
- иртәдән кичкә кадәриртәме-соңмы — ра́но и́ли по́здно, когда́-нибудь
-
18 кагылмалы
прил.; диал.раска́тистый ( о зимней дороге)см. тж. салулыкагылмалы кышкы юл — раска́тистая зи́мняя доро́га
-
19 каникул
сущ.кани́кулы || каникуля́рныйкышкы кани́кул — зи́мние кани́кулы
кани́кул вакыты — каникуля́рное вре́мя
-
20 каралу
I неперех.1) черне́ть, зачерне́ть, почерне́ть, темне́ть, потемне́ть, де́латься, сде́латься чёрным (тёмным) || черне́ние, почерне́ние, потемне́ниеяз җитте, кышкы юллар каралды — пришла́ весна́, почерне́ли са́нные доро́жки
юешлектән стеналар каралды — от сы́рости почерне́ли сте́ны
төтеннән кар каралды — от ды́ма снег зачерне́л
көмеш карала — серебро́ темне́ет
2) загора́ть/загоре́ть, де́латься, сде́латься загоре́лым; темне́ть, потемне́ть, черне́ть, почерне́ть || зага́р ( на теле); почерне́ние, потемне́ниекаралу аңа килешә — ему́ зага́р идёт
кояштан, җилдән бите каралган — лицо́ его́ потемне́ло от со́лнца и ве́тра
3) па́чкаться, запа́чкаться; грязни́ться, загрязня́ться/загрязни́ться; станови́ться/стать гря́зным, мара́ться, замара́ться || загрязне́ниекүлмәк каралган — пла́тье загрязни́лось
куллары каралган — ру́ки запа́чканы
4) черне́ть, зачерне́ть, зачерне́ться, темне́ть, темне́ться; показа́ться, вы́делиться, видне́ться (о чём-л. чёрном, тёмном) || черне́ние, темне́ниекаралып көймә күренә — черне́ет ло́дка
еракта урман каралып тора — вдали́ темне́ет лес
сөрелгән җир каралды — зачерне́лась вспа́ханная земля́
5) перен. станови́ться/стать тёмным, неве́жественнымII страд. от карау1) разбира́ться, рассма́триваться, обду́мываться, обсужда́тьсяҗыелышта күп мәсьәләләр каралды — на собра́нии бы́ло рассмо́трено мно́го вопро́сов
2) предусма́триваться, быть предусмо́тренным || предусмотре́ниедоговорда каралган — предусмо́трено в догово́ре
тәҗрибәләр үткәрү программада каралмаган — проведе́ние о́пытов не предусмо́трено в програ́мме
3) проверя́ться, проходи́ть (комиссию, медосмотр)бөтен кабинетларда каралу — пройти́ по всем кабине́там
4) содержа́ться испра́вно, в порядке́, благоустра́иваться, ремонти́роваться, чини́ться во́время; быть ухо́женнымбакчалары каралмаган — сад у них не ухо́жен
квартира каралмаган — кварти́ра не ремонти́рована
5) безл. гляде́ться, смотре́тьсяфильм җиңел карала — фильм смо́трится легко́
- 1
- 2
См. также в других словарях:
кыш — (КЫШКЫ) – Елның дүрт фасылыннан берсе, көз белән яз арасы, елның иң салкын вакыты. Кышкы салкын, суык. с. Кышка бәйләнешле. КЫШ БАБАЙ – 1) Кышны, кышкы суыкны белдерә 2) Кыш символы: җылы тун һәм бүрек кигән, ак сакаллы карт рәв. фантастик зат … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кышлый — Кышкы чорда, кыш көне. КЫШЛЫК – с. Кышын кулл. тор. ; кыш өчен билгеләнгән; кыш чыгар өчен җитәрлек. и. Шуның өчен билгеләнгән азык. КЫШЛЫГЫ ЮК – Кыш көне тиз туңа тор. кеше тур … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кышын — Кышкы чорда, кыш көне. КЫШЛЫК – с. Кышын кулл. тор. ; кыш өчен билгеләнгән; кыш чыгар өчен җитәрлек. и. Шуның өчен билгеләнгән азык. КЫШЛЫГЫ ЮК – Кыш көне тиз туңа тор. кеше тур … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ранет — Кышкы сорт алма төре … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ренет — Кышкы сорт алма төре … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Татар жыры — Татар җыры Жанр эстрада, поп музыка Годы проведения 1999 настоящее время Страна … Википедия
анабиоз — и. Организмның тереклек эшчәнлеге вакытлыча тукталып тору хәле (мәс. үсми яткан орлыклар, кышкы йокыга талган җәнлекләр) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
биатлон — и. Чаңгыда узышудан һәм винтовкадан атудан торган кышкы спорт ярышы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бишмәт — Татар һ. б. кайбер төрки халыкларда мамык белән сырып тегелгән кышкы өс киеме … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җыен — I. 1. Нин. б. мәсьәләне хәл итү өчен җыйналган җәмәгать җыелышы. Митинг ... җыенда да чыгып сөйләгән ди 2. диал. Элек: бер төркем авылларда гадәттә сабан эшләре беткәч үткәрелә торган бәйрәм, ул һәр төркем авылда берәр атна булып, айдан артык… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
зәмһәрир — 1. дини. Салкын тамуг 2. күч. Кышкы ачы салкыннар тур … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге